Köy Enstitüleri'nde Müzik Eğitimi

Köylü Hiç Keman Çalar Mı?

Okuma yazması bile olamayan köylere gideceğiz ve batı müziği koroları kuracağız deseniz kaç kişi size inanır ve destekler?

Bu fikir, çoğu kişiye uçuk bir fikir gibi gelir ve size deli gözüyle bakılmasını sağlar herhalde.

Bir de bunu 1930'ların sonlarında söylediğinizi düşünün...

Cumhuriyet kurulmuştu ama köylere ulaşmakta zorlanıyordu. Müzik alanında reformlar yapılmıştı evet fakat Ankara ile sınırlı kalmıştı. Etkisinin artırılması gerekiyordu.

Cumhuriyet'in yapısı gereği bu devrimler herkesi kapsamalıydı.

Halkın neredeyse %80'inin köylerde olduğunu düşünürsek de bu büyük bir sorundu.

İşte bu soruna bir çözüm olarak Köy Enstitüleri düşünüldü ve hayata geçirildi.

Köy Enstitüleri'nin Amacı

Köy Enstitüleri köydeki halkın ekonomiye katılmasını ve çağdaşlaşmasını hedefliyordu.

Tarım, hayvancılık, marangozluk gibi köy ekonomisine katkı sağlayacak modern derslerin yanında kültür/sanat dersleri de bu enstitülerde verilecekti.

Bu amaçla resmi olarak 1940'da 21 adet olmak üzere Anadolu’nun stratejik noktalarına kuruldu.

Kurulmasıyla Anadolu’daki müzik anlayışı da gelişti.

Enstitüler sayesinde öğrenciler;

Minor ve major kavramlarını öğrendi,

Osmanlı’daki tek sesli saray müziğinin aksine çok sesli Batı müziğini benimsendi,

Mızıka, mandolin, keman ve akordeon gibi Batı çalgılarını öğrendi ve korolar kuruldu.

Hatta Aşık Veysel turneye çıkar gibi bazı enstitülere giderek bağlama derslerine katıldı.

Burada atlanmaması gereken bir önemli konu ise öğretmen meselesi. Çünkü bu okullardaki öğretmenler köylerde adeta bir mentor görevi görecekti.

Hem halkı iyi tanımalı hem de teorik olarak bilgili olmalı hem de pratikte tecrübesi sahibi olması gerekiyordu.

O dönemin şartlarına göre inanılmaz bir başarıyla bunun üstesinden gelinmesi kesinlikle inanılmaz bir iş.

Köy Enstitüleri'nin Kapatılması

Zaten Köy Enstitüleri’nin başarılı olduğunun en büyük kanıtı kapatılması.

Herkese eşit fırsat sunan, eğitimi kentten köylere ulaştıran bir sistem tabii ki de bazı kesimleri rahatsız etmişti.

Köy Enstitüleri her şeyden önce halkı bilinçlendiren bir eğitim sunuyordu. Yani bir nevi halkı uyandırıyordu.

Buna karşı olan sermaye kesimi (o zamanın toprak ağaları) başta olmak üzere enstitüleri çeşitli sebeplerle hedef aldı.

Karma eğitim, müzik–sanat dersleri, üretim odaklı pedagojik yöntemler bazı çevrelerce “ahlaki bozulma” olarak öne atıldı.

1940'ların sonlarına doğru tepkiler CHP içinden de gelmeye başlayınca okullar yavaş yavaş pasifize edilmeye başlandı.

1954 yılına gelince de Almanya'daki Bauhaus okulları nasıl "Komünizm propagandası yapıyor" denerek nasıl kapatıldıysa Demokrat Parti de aynı sebebi söylenerek Köy Enstitüleri de kapattı.

Kaybeden ise yine halk oldu. Köylünün keman çalması istenmedi. Herhalde okyanus ötesindeki abiler bundan rahatsız olmuştu...